Polityka zagraniczna, jako narzędzie obrony niepodległości (1)
 | Kalendarium |
15 stycznia 1921 – w Genewie podpisano traktat polsko-rumuński, który zobowiązywał oba kraje do wzajemnej pomocy na wypadek napaści ze strony Związku Sowieckiego
19 lutego 1921 – w Paryżu podpisana polsko-francuska umowa polityczna. Jej uzupełnieniem była konwencja wojskowa (podpisana 21 lutego), która zobowiązywała oba kraje do udzielenia sobie pomocy na wypadek ataku ze strony Niemiec
18 marca 1921 – w Rydze podpisano traktat pokojowy pomiędzy Polską a Rosją i Ukrainą
 | Materiał 1. |
Konwencja wojskowa między Polską a Francją, 19 lutego 1921 r.
Artykuł I
W wypadku, gdyby sytuacja w Niemczech stała się groźna w takim stopniu, że wystąpiłoby niebezpieczeństwo wojny przeciwko jednemu z zainteresowanych krajów, a zwłaszcza w razie mobilizacji niemieckiej, jak również w wypadku, gdyby wykonanie Traktatu Wersalskiego wymagało wspólnego działania z ich strony, oba rządy zobowiązują się zwiększyć swe przygotowanie tak, aby móc udzielić sobie szybkiej, skutecznej pomocy i działać wspólnie. Na wypadek agresji niemieckiej przeciwko jednemu z obu krajów, oba kraje są również zobowiązane przystąpić do akcji w myśl obopólnego porozumienia.
Za agresję niemiecką uważana będzie wszelka agresja wychodząca z terytorium podlegającego rządowi niemieckiemu, a więc terytorium pozostającego w granicach ustalonych przez Traktat Wersalski.
Artykuł II
W razie, gdyby Polsce groziła wojna ze strony Republiki Sowietów lub w razie napadu tej ostatniej, Francja zobowiązuje się do działania zarówno na lądzie, jak i na morzu, aby przyczynić się do zapewnienia Polsce bezpieczeństwa wobec Niemiec, tak jak kraj ten jest określony powyżej, jak również do udzielenia pomocy w obronie przeciw armii Sowietów.
| Materiał 2. |
Roman Dmowski, Polityka polska i odbudowanie państwa
Roman Dmowski (1864-1939), polityk, współtwórca ruchu narodowego
My, walcząc o nasze pojęcie Polski, szliśmy do stworzenia w środkowo-wschodniej Europie nowego państwa całkiem samoistnego zarówno gospodarczo, jak politycznie, państwa mającego dane do zdobycia roli mocarstwowej, mogącego służyć za oparcie dla mniejszych narodów Europy Środkowej, oddzielającego Niemcy od Rosji, wreszcie mającego wartość cennego sojusznika dla wielkich narodów, którym przerost potęgi niemieckiej zagraża, państwa zatem stanowiącego poważny czynniki równowagi europejskiej.
Rozumieliśmy, że przy najszczęśliwszym nawet rozstrzygnięciu kwestii obszaru Polski do tej roli od razu ona nie dojdzie, że musi się wychować przedtem nowe pokolenie, z nowymi pojęciami, z poważniejszym obliczem moralnym, niż ludzie wyrośli z niewoli – pokolenie zdolne podołać wielkim zadaniom niezawisłego państwa.
Walka o nasze terytorialne pojęcie Polski, to nie tyle była walka o ten, czy inny kawałek ziemi, ile o całą przyszłość Środkowej i Wschodniej Europy.
 | Pytania |
- Scharakteryzuj układ sił w Europie w okresie międzywojennym, jako przestrzeń warunkującą polską politykę zagraniczną.
- Podejmij próbę określenia polskiej racji stanu w polityce zagranicznej w okresie dwudziestolecia międzywojennego.
- Wyjaśnij, jakie gwarancje bezpieczeństwa stwarzał Polsce w dwudziestoleciu międzywojennym system wersalski. Odpowiedz, jakie były słabości tego ładu międzynarodowego.
- Polska polityka zagraniczna musiała uwzględniać dwóch najważniejszych i zarazem najgroźniejszych sąsiadów: Niemcy i Związek Radziecki (Sowiecki). Wyjaśnij, czy zmiany zachodzące w tych państwach w okresie międzywojennym stanowiły zagrożenie dla suwerenności Polski.
- Odpowiedz, czy Polsce groziła izolacja na arenie międzynarodowej w okresie międzywojennym? Odpowiedz, które państwa europejskie i dlaczego mogły stać się sojusznikami młodego państwa polskiego?
 | Praca domowa |
- Zbierz informacje o głównych zasadach polityki zagranicznej Józefa Piłsudskiego i obozu sanacyjnego. Przedstaw w klasie wyniki swoich poszukiwań.
- Rozważ, czy Polska miała szansę ocalić swoją niepodległość w obliczu zagrożenia ze strony Trzeciej Rzeszy i ZSRR? Przedstaw swój pogląd na ten temat.